Proces rozwoju gospodarki.

Między tymi dwoma elementami istnieje jednak sprzeczność. Praktyka gospodarki socjalistycznej poszukuje tu najbardziej rozsądnego rozwiązania, które pozwoliłoby wykorzystać pozytywne strony i efekty ekonomiczne zarówno jednego, jak i drugiego elementu tej sprzeczności; poszukuje najlepszych rozwiązań pozwalających na kojarzenie ze sobą, w możliwie najwyższym stopniu, centralizmu w dziedzinie metod kierowania gospodarką z wyzwalaniem inicjatywy mas. Usunięcie jednak samej sprzeczności w obecnej fazie rozwoju sił wytwórczych i stosunków produkcji nie jest możliwe.
Sprzeczności gospodarki socjalistycznej różnią się jednak swym charakterem od sprzeczności gospodarki kapitalistycznej. Przede wszystkim nie stanowią one istotnej przeszkody, która paraliżowałaby postęp gospodarczy, gdyż istnieją w ramach zasadniczej zgodności stosunków produkcji z charakterem sił wytwórczych. Po wtóre, w procesie rozwoju gospodarki socjalistycznej są one stopniowo rozwiązywane i przezwyciężane; nie istnieją bowiem w gospodarce socjalistycznej sprzeczności i interesy klasowe, które w sposób zasadniczy utrudniałyby rozwiązanie sprzeczności gospodarczych socjalizmu. W ramach stosunków socjalistycznych mogą co prawda tworzyć się preferencyjne kredyty studenckie, które na skutek bezwładu i braku inicjatywy lub twórczej myśli stają się czynnikiem obiektywnie hamującym postęp. Podstawą ich działania nie jest jednakże jakiś odrębny interes klasowy związany z formą własności środków produkcji, jak to ma miejsce w kapitalizmie.